تاج محل به دستور شاه جهان پادشاه گورکانی به یاد سومین همسرایرانیش ممتاز محل (نام ایرانی او ارجمند بانو نام بود) ساخته شد. در یکی از حمله‌های جنگی، شاه‌جهان، ممتاز محل را که بسیار دوست می‌داشت همراه برده بود. او باردار و در ماه‌های آخر بارداری بود. این نوزاد چهاردهمین فرزندی بود که ممتازمحل به‌دنیا آورد. اما ممتازمحل در اثر وضع حمل جان باخت. این اتفاق در سال 1631 رخ داد. شاه‌جهان در پی درگذشت محبوب‌ترین همراه زندگی‌اش خلعت شاهانه‌اش را به عبای سفید عوض کرد و یک سال سوگوار بود و موهای سیاه شاه جهان طی یکی دو ماه سوگواری سفید شد.
ساخت تاج محل در سال 1632 و یک سال پس از مرگ ناگهانی ممتاز محل شروع شد و در سال 1653 به اتمام رسید یعنی حدودا 22 سال ساخت این شاهکار معماری خارق العاده به طول انجامید. در آن زمان هزینه ساخت بنا حدود 32 میلیون روپیه شد چیزی که با تبدیل به ارزش امروزی بیشتر از 1 میلیارد دلار میشود. تاج محل یکی از متقارن ترین سازه های دنیاست.
چهار گوشه آن دقیقا شبیه هم هستند.آیا میدانستید تاج محل در ساعات مختلف روز به رنگهای مختلف در می آید؟ سنگ مرمر سفید و صیقلی باعث میشود تاج محل در طول روز تغییر رنگ دهد مثلا صبح زود یک رنگ صورتی کمرنگ دارد در ادامه روز سفید است و در شب به رنگ طلایی تبدیل میشود.
تاج محل در شب هایی که ماه کامل است زیبایی عجیبی دارد. میگویند تغییر رنگ تاج محل مانند تغییر خلق و خوی زنانه بخصوص ممتاز محل است. شورش سال 1857 خرابی هایی برای تاج محل به همراه داشت. سربازان نیز مقداری از سنگها و لاجوردها را کندند و باغ هم تخریب شد. در اواخر قرن نوزدهم لورد کورزون نایب السلطنه پیشین هندوستان تحت سلطه بریتانیا، دستور بازسازی بنا را داد و در سال 1908 این تعمیرات به پایان رسید. باغی که امروز ما میبینیم طوری بازسازی شده تا مشخصه های چارباغ داشته باشد. او همچنین یک لوستر به تاج محل هدیه کرد که اکنون در آنجا آویزان است.
